MAZURKA’S VAN CHOPIN EN SKRJABIN 

De Russische componist Alexander Skrjabin schreef zeer eigen en vernieuwende muziek maar zijn vroege composities zijn duidelijk schatplichtig aan Chopin, al is ook in dat eerste stadium zijn muziek al extremer dan die van zijn Poolse collega. Zowel Chopin als Skrjabin componeerden een aanzienlijke hoeveelheid Mazurka’s en in dit programma plaatsen we een selectie uit dat deel van hun oeuvre naast elkaar. Zo horen we zowel de overeenkomsten als de verschillen in stijl van deze pianocomponisten bij uitstek.

De links naar de livestreamings zijn de volgende:

11:00 https://youtu.be/JAeiiCR_FfI

20:00 https://youtu.be/KFWZVhCCvnE

Frederic Chopin (1810 – 1849)

Mazurka op.6 nr.1 (1830)

Mazurka op.6 nr.2 (1830)

Mazurka op.17 nr.4 (1832/33)

Mazurka op.24 nr.2 (1834/35)

Mazurka op.33 nr.1 (1837/38)

Mazurka op.33 nr.2 (1837/38)

Mazurka op.33 nr.3 (1837/38)

Alexander Skrjabin ( 1871 – 1915)

6 Mazurka’s op.3 (1888 – 1890)

Mazurka op.3 nr.1

Mazurka op. 3 nr.2

Mazurka op.3 nr. 3

Mazurka op.3 nr.7

Mazurka op.3 nr.9

Frédéric Chopin

Mazurka op.41 nr.4 (1839)

Mazurka op.50 nr.3 (1841-42)

Mazurka op.63 nr.3 (1846)

Mazurka KKHb5 nr.5 (?)

Alexander Skrjabin

Mazurka op.25 nr.2 (1898/99)

Mazurka op.25 nr.3 (1898/99)

Mazurka op.40 nr.1(1903)

Chopin – Mazurka’s

Gedurende zijn leven schreef Frédéric Chopin niet minder dan 69 mazurka’s, waarvan er 45 werden gepubliceerd tijdens zijn leven; 13 mazurka’s werden postuum gepubliceerd. De mazurka’s van Chopin, gecomponeerd tussen 1825 en 1849, zijn gebaseerd op de gelijknamige traditionele Poolse volksdans ( in het Pools mazur ). Chopin zette de mazurka naar zijn hand (zoals hij dat ook deed met de Wals en de Polonaise) en vormde haar om tot een eigen muzikaal genre. De mazurka heeft zo’n speciaal karakter dat er bij het Chopinconcours in Warschau zelfs een speciale prijs wordt uitgereikt voor de beste vertolking van een Mazurka. Typerend voor de Mazurka (in driekwartsmaat) is het accent op de derde tel in plaats van op de eerste. Daarnaast vertonen Chopins Mazurka’s een grote diversiteit: levendig en ritmisch vitaal of meer melancholiek en bespiegelend. In zijn jeugd zal Chopin zeker Mazurka’s in Polen hebben gehoord en die melancholie heeft zeker te maken met Chopins ballingschap in Frankrijk en zijn heimwee naar zijn geboorteland Polen. Daardoor werden de Mazurka’s een voorbeeld voor andere, met name Oost-Europese componisten die een nationale muziek wilden schrijven. Ook Chopins landgenoot Karol Szymanowski (1882-1937) schreef Mazurka’s. Daarnaast vond de Mazurka verrassenderwijs haar weg naar de Caraïben, waar componisten van de familie Palm en Wim Statius Muller de dans omarmden. De reis van Polen naar Curaçao is te volgen in Jan Brokken boek Waarom elf Antillianen knielden voor het hart van Chopin.

Skrjabin – Mazurka’s

Alexander Skrjabin was een van de meest individualistische en visionaire componisten uit de muziekgeschiedenis. Hij studeerde piano in zijn geboortestad Moskou en tourde als pianist door Rusland waarbij hij vooral zijn eigen, overwegend virtuoze muziek vertolkte. Hij verliet vervolgens Rusland en trok naar West-Europa en Amerika. In die periode ontstond zijn belangstelling voor mystiek en filosofie waardoor zijn stijl radicaal veranderde. Zijn muziek werd esoterisch, geheimzinnig, extatisch, zoekend naar licht en bevrijding en liet gedeeltelijk de tonaliteit los. Zijn 23 Mazurka’s schreef Skrjabin tussen 1884 en 1903. In die tijd was zijn stijl nog vrij traditioneel, sterk beïnvloed door Chopin, al is de eigenzinnige geest van Skrjabin zelf al duidelijk hoorbaar. Al was de Mazurka van Poolse oorsprong, ook in Rusland werd ze veelvuldig gedanst. De zo pianistische Mazurka’s van Chopin stonden model voor de Russische componisten. Na Mikhail Glinka, Anton Rubinstein en Mili Balakirev volgden vele andere Russen, inclusief Skrjabin. Hij begon al op zeer jonge leeftijd, twaalf of volgens sommigen veertien jaar oud schreef hij zijn eerste Mazurka’s. Van iets later datum, tussen 1888 en 1890, dateren de tien Mazurka’s op.3. De invloed van Chopin is onmiskenbaar maar de improvisatorische poëzie in deze stukken is al wel zeer persoonlijk en de latere stijl van Skrjabin schemert al door achter de enigszins onschuldig aandoende muziek. De 9 Mazurkas op.25 schreef Skrjabin in 1898 en 1899. Hij had inmiddels naam gemaakt met de eerste drie pianosonates en de 12 Etudes op.8. De emoties gaan dieper, de bewegingen zijn onstuimiger, de sfeer duisterder. Het jaar 1903 leverde tenslotte de 2 Mazurka’s op.40 op. Hier horen we al iets van de extatische en spirituele Skrjabin. De muziek doet al meer exotisch en geparfumeerd aan en kondigt de late Skrjabin aan, die probeert zijn muziek los te maken van de zwaartekracht en naar hemelse hoogtes te stuwen.