Hommage aan Yuri Egorov

Werk van Bach, Mendelssohn, Debussy, Prokovieff, Brahms, Ravel, Skrjabin en Schubert

De links naar de concerten van 11:00 en van 20:15  zijn de volgende:

11:00 : https://youtu.be/K0xUPCbd0jw

20:15:  https://youtu.be/7EAzJOvY1xA

De concerten zijn ook nog achteraf te bekijken

 ‘Hommage aan Yuri Egorov’: programma en toelichting

1.J.S.Bach (1685 – 1750) – Uit: Partita nr.6 in e kl.t. BWV 830

-Toccata

2.Felix Mendelssohn Bartholdy – Variations sérieuses op.54 (1841)

(1809 – 1847)

3.Claude Debussy (1862 – 1918) – Uit Préludes Boek II

– La terrasse des audiences du clair de   lune

-…”General Lavine” – eccentric-

4.Sergej Prokovieff (1891 – 1953) – Uit Visions fugitives op.22

-VIII Commodo

-X Ridicolosamente

-XVII Poetico

-XVIII Con una dolce lentezza

5.Johannes Brahms (1833 – 1897) – Uit Klavierstücke op.118

-Nr.2 Intermezzo: Andante teneramente

Uit Klavierstücke op.119

-Nr.2 Intermezzo: Andantino un poco  agitato

6.Maurice Ravel (1875 – 1937) – Uit Miroirs

-Oiseaux tristes

7.Alexander Skrjabin (1872 – 1915) – Vers la flamme (1914)

8.Franz Schubert (1797 – 1828) – Uit Sonate Bes gr.t. D 960

-Andante sostenuto

TOELICHTING

In 1979 hoorde ik de New Yorkse Carnegy Hall de Russische pianist Yuri Egorov, die drie jaar daarvoor naar Nederland was gekomen, na zijn vlucht uit de Sovjet-Unie vanwege zijn homoseksualiteit. Nog zwaar onder de indruk hoorde ik hem in januari 1980 vrijwel hetzelfde programma spelen in het Amsterdamse Concertgebouw. Na afloop ging ik in een impuls naar de solistenkamer waar ik hem vroeg of hij ook les gaf. Het antwoord was ontkennend maar ik werd wel uitgenodigd hem te bellen voor een afspraak. Een aantal maanden had ik regelmatig les van hem totdat ik zelf besloot daar een punt achter te zetten. Niet dat de lessen me niet bevielen, maar Yuri’s partner belde zo vaak af omdat zijn vriend weer eens naar een ambassade in Den Haag moest voor een visum voor een van zijn tournees, dat ik me bezwaard begon te voelen.

In 2008 legde Jan Brokken de laatste hand aan de kroniek van zijn vriendschap met Yuri, toen hij via een gemeenschappelijke vriendin ontdekte dat ik les van Yuri had gekregen. Hij nodigde me uit om samen een concertlezing rondom Het huis van de dichter samen te stellen en die hebben we onder de titel Een hommage aan Yuri Egorov inmiddels tegen de honderd maal uitgevoerd.

Vandaag moet u het helaas zonder Jan Brokken doen maar krijgt u wel het complete repertoire te horen van de muziek die bij deze concertlezing hoort.

De Toccata uit Bachs Partita nr.6 was één van de stukken die ik bij Yuri studeerde. In die tijd was ik nog amateur maar toen ik in 1985 alsnog toelatingsexamen op het Conservatorium deed, was het vooral mijn uitvoering van die Toccata die de commissie deed besluiten mij toe te laten, ondanks mijn ‘gevorderde’ leeftijd.

Ook de Variations sérieuses op.54 van Mendelssohn speelde ik voor Yuri op zijn zolder aan de Amsterdamse Brouwersgracht. Hij hoorde ze welwillend aan, gaf advies maar onthield zich van een dwingende mening.

Debussy was een van Yuri’s favoriete componisten, zeker in de periode waarin hij genoot van alle vrijheden van Amsterdam, die in Rusland ondenkbaar waren. De ‘General Lavine’ uit Debussy’s gelijknamige Prelude”General Lavine” – eccentric…’ was een zwarte komiek die virtuoos kon pianospelen met zijn tenen. In Café Weltschmerz in de Amsterdamse Jordaan verbaasde Yuri de clientèle met de virtuositeit waarmee hij de flipperkast bediende, wat een alertheid en concentratie vereist die je als concertpianist ook niet kunt missen.

Met de Russische componisten voelde Yuri een sterke affiniteit, zeker in ballingschap. Vooral met Sjostakovitsj en Prokovieff voelde hij zich verbonden. Jan Brokken heeft het over de ‘vluchtige visioenen’, de Visions fugitives waar Yuri zich in zijn toegiften in de Grote Zaal aan kon overgeven als de spanning van het reguliere programma was weggeëbd.

Brahms was in een latere fase belangrijk voor Yuri, een fase van meer rust en contemplatie. Vooral de intieme, late Brahms speelde hij graag, vandaar de keuze voor twee late Intermezzi.

Als Yuri na een concert in Bretagne aan zijn vrienden vertelt dat hij AIDS heeft, beschrijft Jan Brokken hem als een trieste vogel, een Oiseau triste, zoals Ravel die zo subtiel uitbeeldt in zijn Miroirs.

Bij te vroege aankomst in Italië, waar hij moet invallen voor Arturo Benedetto Michelangeli, wordt Yuri niet van het vliegveld gehaald door Russisch ambassadepersoneel en neemt hij, in een impuls, de trein naar Rome. Hij belandt voor vier weken in een soort asielzoekerscentrum in de omgeving van de hoofdstad. Op een avond staart hij daar in de vlammen van een vuur en associeert hij die met Vers la flamme, een mystiek en ‘vurig’ stuk van Skrjabin. Hij neemt zich dan vast voor dat stuk te gaan studeren zodra hij weer een vrij kunstenaar zal zijn. Jan Brokken hoort het hem spelen op zijn eigen vleugel, als Yuri al zwaar ziek is en vrijwel blind.

In de laatste fase van zijn leven speelt Yuri vooral veel muziek van Schubert. Op zijn laatste concert in Amsterdam speelt hij o.a. diens Moments musicaux. Het langzame deel uit Schuberts laatste pianosonate in Bes gr. D.960 lijkt een metafoor van de dood, afwisselend treurig en berustend.